W zarządzaniu zapasami i rachunkowości, metody LIFO (Last In, First Out) oraz FIFO (First In, First Out) to dwie fundamentalne strategie oceny zapasów i kosztów z nimi związanych. Obydwie metody mają znaczący wpływ na wartość zapasów, koszty sprzedanych towarów, a w konsekwencji na wyniki finansowe przedsiębiorstwa. Choć zarówno LIFO, jak i FIFO mają swoje miejsce w biznesie, różnią się podstawowymi założeniami, co sprawia, że są lepiej dostosowane do różnych scenariuszy operacyjnych i środowisk inflacyjnych.
Podstawy LIFO (Last In, First Out)
Metoda LIFO zakłada, że ostatnie jednostki zapasów dodane do magazynu będą pierwszymi, które zostaną sprzedane lub zużyte. W praktyce oznacza to, że koszt ostatnio nabytych zapasów jest przypisywany do kosztu sprzedanych towarów (COS – Cost of Goods Sold). W okresach wzrostu cen, LIFO prowadzi do wyższych kosztów sprzedanych towarów i niższych zysków przed opodatkowaniem, co może być korzystne z punktu widzenia podatkowego, lecz może także zniekształcać obraz rzeczywistej wartości zapasów.
Zalety i wady LIFO
Zalety:
- Może zmniejszać podatek dochodowy w okresach inflacji przez zwiększenie kosztów sprzedanych towarów.
- Koszt towarów sprzedanych odzwierciedla bieżące ceny zakupu.
Wady:
- Z czasem może prowadzić do zaniżenia wartości zapasów w bilansie.
- Może zniekształcać obraz zyskowności firmy przez wyższe koszty sprzedanych towarów.
Podstawy FIFO (First In, First Out)
FIFO jest metodą, która zakłada, że pierwsze jednostki zapasów, które zostały dodane do magazynu, będą pierwszymi, które zostaną sprzedane lub zużyte. W praktyce, koszt najstarszych zapasów jest przypisywany do kosztu sprzedanych towarów. Ta metoda jest często postrzegana jako bardziej reprezentatywna dla faktycznego przepływu towarów i jest preferowana w celu przedstawienia bardziej realistycznej wartości zapasów oraz marży zysku.
Zalety i wady FIFO
Zalety:
- Przedstawia bardziej realistyczną wartość zapasów na koniec okresu.
- W okresach inflacji pokazuje wyższe zyski.
Wady:
- Może prowadzić do wyższego obciążenia podatkowego, gdyż zyski są wyższe.
- Koszt sprzedanych towarów może nie odzwierciedlać bieżących cen zakupu.
Wybór metody oceny zapasów
Wybór między LIFO FIFO zależy od wielu czynników, w tym od polityki księgowej firmy, warunków rynkowych, a także od strategii zarządzania zapasami. Należy uwzględnić, jak metoda wpłynie na wyniki finansowe, wycenę zapasów oraz podatki.
Kryteria wyboru
- Strategia podatkowa: Firmy dążące do minimalizacji zobowiązań podatkowych w krótkim terminie mogą preferować LIFO.
- Reprezentacja wartości zapasów: Firmy, które chcą, aby ich sprawozdania finansowe odzwierciedlały bardziej aktualną wartość zapasów, mogą wybrać FIFO.
- Warunki inflacyjne: W środowiskach o wysokiej inflacji, LIFO może lepiej chronić marże zysku.
Zarówno LIFO, jak i FIFO mają swoje zalety i wady, które muszą być rozważone w kontekście indywidualnych potrzeb i strategii firmy. Ważne jest, aby pamiętać, że wybór metody oceny zapasów może mieć znaczący wpływ na wyniki finansowe przedsiębiorstwa, jego obciążenie podatkowe oraz wycenę zapasów. Dlatego też decyzja o wyborze metody powinna być dokładnie przemyślana i, w miarę możliwości, skonsultowana z doradcą finansowym lub księgowym.